Alan Andersz apeluje: "Artyści i artystki powinni zabierać głos. Dość siedzenia w bezpiecznych kryjówkach"

Referendum jako "manipulacja"

Przed wyborami w mediach pojawia się mnóstwo materiałów przygotowywanych przez poszczególne komitety wyborcze. Ale nie tylko. Co rusz do przestrzeni publicznej trafiają także spoty najróżniejszych kampanii, które nie promują konkretnych kandydatów i kandydatki, ale dotyczą ogólnych spraw związanych z wyborami.

Najczęściej są to kampanie profrekwencyjne, zachęcające do wzięcia udziału w wyborach, ale niewskazujące, na jaką partię głosować. O kilku takich akcjach było ostatnio głośno, np. "Nie śpij, bo cię przegłosują" czy "Kobiety na wybory".

Ale niedawno premierę miał spot zupełnie innego rodzaju. To materiał nawołujący do niebrania udziału w referendum, część większej kampanii pod hasłem "Nie daj sobie wcisnąć referendum!" prowadzonej przez kilka organizacji, m.in. Amnesty International i KOD.

Pod filmem podpisane jest Forum Obywatelskiego Rozwoju. To krótka opowieść o wyborcy, który mimo podchwytliwych namów członkini komisji wyborczej odmawia wzięcia udziału w referendum. Na koniec padają znamienne słowa: "Nie daj się zmanipulować [...] nie bierz karty do głosowania w szerzącym uprzedzenia referendum".

Zagrać zły charakter w dobrej sprawie

- Wziąłem udział w tej kampanii, ponieważ jej przekaz pokrywa się dokładnie z tym, co sam myślę. Znam też dobrze organizacje, które stoją za tym spotem, a wręcz konkretnych ludzi, którzy zajmują się tym projektem. Wiedziałem, że mogę im zaufać, co na pewno przyczyniło się do tego, że wziąłem udział w tej akcji - tłumaczy Wirtualnej Polsce Alan Andersz.

Także dla Barbary Wysockiej nie była to pierwsza okazja, żeby robić coś wspólnie z organizatorami kampanii.

- Działania Fundacji Helsińskiej wspieram od dawna, współpracowaliśmy przy spektaklu "Odpowiedzialność" (to dokumentalne przedstawienie, próbujące odpowiedzieć na pytanie, kto ponosi tytułową odpowiedzialność za cierpienie i śmierć uchodźczyń i uchodźców na granicy polsko-białoruskiej - red.), więc propozycję zagrania w spocie przyjęłam bez żadnego wahania - opowiada aktorka.

W spocie Wysocka gra osobę, która ma poglądy polityczne wyraźnie inne niż ona sama.

- Spot jest napisany w przewrotny sposób. Czasem trzeba zagrać czarny charakter, szczególnie w słusznej sprawie. Przeraża mnie, do jakiego stopnia ludzie dają sobą manipulować. Jak pisze Orwell w "1984": "Przełykali wszystkie kłamstwa i to bez najmniejszego dla siebie uszczerbku, bo przelatywały przez nich, niestrawione, niczym kamyki przez układ pokarmowy ptaka" - komentuje artystka.

Hejtu nie było, pełna kultura (polityczna)

Na osoby tak jasno deklarujące swoje poglądy polityczne w gorącym czasie kampanii wyborczej często spada potężny hejt. Tak było choćby w przypadku osób zaangażowanych w produkcję filmu "Zielona granica" na czele z jego reżyserką Agnieszką Holland. Spotkało to także aktorkę Aleksandrę Popławską, która wzięła udział w kampanii profrekwencyjnej. W przypadku sporu antyreferendalnego było jednak inaczej.

- Na szczęście, przynajmniej na razie, nie dotarły do mnie żadne nieprzychylne reakcje. Nie było żadnego hejtu. Na jednym z portali sprzyjającym władzy znalazła się informacja o spocie, ale ton komentarza zdecydowanie utrzymany był w granicach kultury politycznej. W jakiś sposób szanuję takie stawianie sprawy: oni mają inne zdanie na ten temat, my inne. Każdy ma prawo przedstawić swoje stanowisko i przekonywać do niego innych. Bez agresji, bez napadania na siebie. Na tym powinno polegać uprawianie polityki w mediach - przekonuje Alan Andersz.

Z negatywnymi reakcjami nie spotkała się także Barbara Wysocka. Było wręcz odwrotnie.

- Dotarły do mnie pozytywne reakcje, ale oczywiście są to reakcje osób o podobnych poglądach i zaangażowanych po tej stronie co ja - mówi aktorka.

"Artyści i artystki muszą brać stronę"

Andersz zajął też przy okazji mocne stanowisko w sprawie politycznego i społecznego zaangażowania osób ze świecznika: gwiazd ekranu, estrady i sceny.

- Przeczytałem kiedyś słowa amerykańskiego artysty i aktywisty Paula Robesona, o tym, że "artyści i artystki muszą brać stronę". Bardzo mi to zapadło w głowę i tego się trzymam. Mamy głos, ludzie nas słuchają, mamy zasięgi. Ne tylko możemy, ale wręcz powinniśmy to wykorzystywać, aby mówić głośno o sprawach, które są dla nas ważne i w które wierzymy. A że to czasem wywołuje negatywne reakcje? Trudno, nie można zawsze żyć w bezpiecznej kryjówce. Trzeba czasem, jak to się mówi, wychodzić ze strefy komfortu. Te wybory to jest właśnie taki moment - zapewnia aktor.

Jego koleżanka także zwraca uwagę na to, jak ważne są nadchodzące wybory.

- Staram się przekonać jak najwięcej osób, że głosowanie ma sens, że nie chodzi o władzę idealną, ale o zmianę obecnej. Bo śmierć kobiet na porodówkach, śmierć uchodźców w lasach na granicy, śmierć pacjentów nowotworowych z powodu braku dostępu do leków, dyskryminacja osób LGBT+ oraz zatruwanie polskiego powietrza i rzek do poziomów śmiertelnych to nie jest rzeczywistość, w jakiej chcemy żyć. To dystopia - stwierdza Barbara Wysocka.

Przemek Gulda, dziennikarz Wirtualnej Polski

W najnowszym odcinku podcastu "Clickbait" sprawdzamy, jak bardzo Netflix zmasakrował "Znachora", radzimy, dlaczego niektórych seriali lepiej nie oglądać w Pendolino oraz żegnamy się z "Sex Education", bo chyba najwyższy już czas, nie? Możesz nas słuchać na Spotify, w Google Podcasts, Open FM oraz aplikacji Podcasty na iPhonach i iPadach.