Szwajcarskie scyzoryki podbiły świat. Producent miał poważne problemy przez Al-Kaidę

Amerykańscy żołnierze pokochali szwajcarski wynalazek. Musieli tylko zmienić nazwę, bo "Offiziersmesser" nie dało się wymówić.

Oglądaj "Megafabryki: Szwajcarski scyzoryk" w Telewizji WP
Źródło zdjęć: © Materiały prasowe

Z Offiziersmesser (nóż oficerski) zrobił się więc Swiss Army Knife (szwajcarski nóż wojskowy), w polskiej mowie określany mianem szwajcarskiego scyzoryka. Wszystkie te nazwy odnoszą się do przełomowego wynalazku Karla Elsenera, który założył firmę Victorinox.

Od ponad 120 lat w fabryce Victorinox powstają scyzoryki, o których niezawodności krążą legendy. Czerwony nóż oficerski trafił do nowojorskiego Muzeum Sztuki Nowoczesnej, używali go niemal wszyscy amerykańscy prezydenci, a także załogi promów kosmicznych NASA. Wbrew pozorom wielozadaniowy scyzoryk nie został wymyślony przez Elsener, producenta noży i narzędzi chirurgiczny. Ale to właśnie on pokazał, że nóż oficerski może być wykorzystywany nie tylko przez armię.

O wielozadaniowych scyzorykach pisał już w 1851 r. Herman Melville w "Moby Dicku". Armia szwajcarska zamówiła pierwszą partię takich narzędzi w latach 80. XIX w. Przełomowy Modell 1890 niemieckiej firmy Wester & Co. z czarną dębową rękojeścią zawierał ostrze, rozwiertak, otwieracz do puszek i śrubokręt. Karl Elsener założył firmę w 1884 r. i siedem lat później zaczął produkować własną wersję niemieckiego scyzoryka. Nie miał jednak szans z większym producentem, który oferował armii niższe ceny.

Oglądaj "Megafabryki: Szwajcarski scyzoryk" w Telewizji WP
© Materiały prasowe

Kiedy Elsener znalazł się na skraju bankructwa, wpadł na pomysł ulepszonej wersji oficerskiego noża. W 1897 r. opatentował scyzoryk zawierający wszystkie funkcje Modellu 1890, a ponadto drugie mniejsze ostrze, korkociąg i uchwyt z włókna drzewnego. Swój wynalazek nazwał "szwajcarskim nożem oficerskim i sportowym". Armia go nie przyjęła, ale wielozadaniowy scyzoryk odniósł ogromny sukces komercyjny, także na rynkach zagranicznych, gdzie zaczął funkcjonować pod nazwą "Oryginalny szwajcarski nóż wojskowy".

Choć firma Elsenera funkcjonuje od 1884 r., to nazwa Victorinox została nadana dopiero w 1921 r. Wcześniej nazywała się ona Victoria (jak matka założyciela). Później dodane "inox" to skrót od francuskiego "acier inoxydable", czyli "stal nierdzewna". Logo firmy wzorowane na herbie Szwajcarii zostało zaprezentowane w 1909 r.

Obraz
© Wikimedia Commons CC BY-SA

Przez kilkadziesiąt lat Victorinox był prężnie rozwijającą się firmą o zasięgu globalnym, ale w 2001 r. nastąpił poważny kryzys. Wszystko przez ataki terrorystyczne z 11 września, po których zakazano sprzedaży scyzoryków na lotniskach. W ciągu kilku miesięcy zyski firmy spadły o nawet 30 proc. Prawnuk Karla Elsenera musiał podjąć serię trudnych decyzji, ale co najciekawsze – nie zwolnił żadnego pracownika. Zamiast tego przestał zatrudniać nowych, zlikwidował nadgodziny, skrócił czas pracy o 15 min. dziennie i zachęcał do brania urlopów. Jednocześnie zaczął inwestować w nowe produkty (zegarki, akcesoria, ubrania) i otwierał się na nowe rynki: Rosję, Indię, Chiny. Tym samym Victorinox pozostał nie tylko najsłynniejszym producentem scyzoryków, ale także wzorowym przykładem, jak można przetrwać kryzys nie tracąc pracowników.

Więcej o historii producenta szwajcarskich scyzoryków dowiecie się z kolejnego odcinka programu "Megafabryki".

Oglądaj "Megafabryki: Szwajcarski scyzoryk" w Telewizji WP w czwartek 25 października o 19:00. Do obejrzenia we wszystkich sieciach kablowych oraz telewizji naziemnej.

Źródło artykułu: WP Teleshow

Wybrane dla Ciebie

Orły 2025. Aż 11 statuetek dla jednego filmu
Orły 2025. Aż 11 statuetek dla jednego filmu
"Kulej. Dwie strony medalu" wybrany najlepszym filmem według użytkowników Wirtualnej Polski [RECENZJA]
"Kulej. Dwie strony medalu" wybrany najlepszym filmem według użytkowników Wirtualnej Polski [RECENZJA]
Powrócił po zwolnieniu z TVP. Nie traci nadziei
Powrócił po zwolnieniu z TVP. Nie traci nadziei
"Dzień Dobry TVN": Marcin Prokop w pojedynkę przywitał się z widzami. "Jedna osoba temu nie podoła"
"Dzień Dobry TVN": Marcin Prokop w pojedynkę przywitał się z widzami. "Jedna osoba temu nie podoła"
Będzie konkurencja dla TVP i TVN. Polsat szykuje śniadaniówkę
Będzie konkurencja dla TVP i TVN. Polsat szykuje śniadaniówkę
TV Republika znowu lepsza niż TVN24. "Powoli zaczynamy się przyzwyczajać"
TV Republika znowu lepsza niż TVN24. "Powoli zaczynamy się przyzwyczajać"
Katarzyna Kwiatkowska ma dużą tolerancję dla żartów. Ale jednej kategorii humoru nie znosi
Katarzyna Kwiatkowska ma dużą tolerancję dla żartów. Ale jednej kategorii humoru nie znosi
Niespodziewane zmiany w "Dzień Dobry TVN". Widzowie mogą być zaskoczeni
Niespodziewane zmiany w "Dzień Dobry TVN". Widzowie mogą być zaskoczeni
Anna z "Rolnik szuka żony" wróciła z synem do domu. Czekało ich piękne powitanie
Anna z "Rolnik szuka żony" wróciła z synem do domu. Czekało ich piękne powitanie
Koniec będzie szybszy, niż sądzili. Fani "M jak miłość" są wściekli
Koniec będzie szybszy, niż sądzili. Fani "M jak miłość" są wściekli
Michał Żebrowski o Jacku Kurskim w programie "Bez retuszu": "gangster medialny"
Michał Żebrowski o Jacku Kurskim w programie "Bez retuszu": "gangster medialny"
Absurdalna odpowiedź w "Jeden z dziesięciu". Internet ją zapamięta
Absurdalna odpowiedź w "Jeden z dziesięciu". Internet ją zapamięta