Xymena Zaniewska: najsłynniejsza stylistka i postrach spikerek

Xymena Zaniewska, dla bliskich po prostu Ksenia, to postać, której nie wypada nie znać. Z wykształcenia architekt, z zamiłowania scenografka, projektantka mody oraz telewizyjna stylistka, wykładowczyni łódzkiej filmówki i PWST w Warszawie. Dla ludzi teatru, mody i telewizji ikona, choć współpraca z nią nie zawsze należała do najłatwiejszych.

Coś o tym wiedzą prezenterki TVP, z którymi Zaniewska toczyła długie boje o to, jak mają wyglądać na wizji. Olbrzymie fryzury, wymalowane do przesady rzęsy to tylko niektóre elementy, z którymi stylistka walczyła m.in. z Krystyną Loską. Do dziś można natknąć się na anegdoty o tym, jak to Zaniewska straszyła spikerki, że... powyrywa im rzęsy.

Ale nawet najbardziej przerażające opowieści na temat Zaniewskiej z czasów pracy na Woronicza nie są w stanie jej zaszkodzić, bo 90-letnia dziś artystka jest niepodważalnym autorytetem w swojej dziedzinie i co podkreślają jej przyjaciele, wspaniałym człowiekiem.

KM/AOS

Tony Ward w kampanii Vistula

Dziś, w dobie wszechobecnych szafiarek i blogerek, odnosi się wrażenie, że modą może zajmować się każdy. Jedynym ograniczeniem dla stylizacji często bywa tylko wyobraźnia czy zasobność portfela. Zupełnie inaczej było w szarych latach PRL, na które przypadła działalność Zaniewskiej.

Pod koniec lat 40. urodzona w Poznaniu artystka przyjechała do stolicy na studia architektoniczne na Politechnice Warszawskiej. Naukę łączyła z pracą, najpierw w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego, później tworząc wystawy dla Mody Polskiej. Tam poznała projektantkę Jadwigę Grabowską, dyrektor artystyczną marki, a prywatnie żonę dziennikarza, a wówczas dyrektora produkcji TVP, Tadeusza Grabowskiego. To właśnie dzięki znajomości z Grabowskimi Zaniewska trafiła do telewizji, gdzie przez 20 lat tworzyła scenografie przede wszystkim do spektakli Teatru Telewizji. Posadę zdobyła po tym, jak po jednej z prób do sztuki w reżyserii Adama Hanuszkiewicza rozczarowana scenografią, pokazała mu szkice swoich propozycji. Od tamtej pory Zaniewska konsekwentnie pracowała na tytuł twórczyni polskiej szkoły scenografii.

Tony Ward w kampanii Vistula

Choć Zaniewska była przede wszystkim wybitną scenografką, w TVP odpowiadała również za wygląd spikerek. Jednak praca w tym zakresie budziła sporo kontrowersji, bo pomiędzy nią, a prezenterkami często dochodziło do spięć. Jeden z dyrektorów TVP, Maciej Szczepański, wspominał w rozmowie z tygodnikiem "Na Żywo", że Zaniewska wielokrotnie skarżyła się na gwiazdy szklanego ekranu.

"Nie mogę sobie poradzić z tymi tłumokami, tłumaczę im, jak się mają ubrać, czesać, a gdy spuszczam na chwile z oczu, walą sobie lakier na głowę" - cytował Zaniewską dawny dyrektor telewizji.

Trzeba przyznać, że spikerki nie miały lekkiego życia z Zaniewską. Jak czytamy w tygodniku:

"Zamawiała dla nich jednakowe bluzki. Nie pozwalała brać ołówków na emisję, by nie wkładały ich pod włosy i nie podnosiły tapirów. - Jak mi któraś rzęsy za mocno wytuszuje i zobaczę, że są za długie, to powyrywam! - krzyczała".

Najtrudniej Zaniewskiej było ponoć okiełznać Krystynę Loskę, która za żadne skarby nie chciała rozstać się ze swoim uczesaniem. Ostatecznie udało jej się postawić na swoim. W jej przypadku Xymena Zaniewska odpuściła.

Tony Ward w kampanii Vistula

Niemniej interesujące jak zawodowe jest też życie osobiste artystki. Zdolna, energiczna i wyjątkowo urodziwa, co podkreślają mężczyźni, Zaniewska nigdy nie narzekała na brak adoratorów.

- Ona miała dzikie powodzenie u mężczyzn. Była gwiazdą, była osobą zwracającą uwagę wszystkich panów - wspominał w programie "Taka miłość się nie zdarza" jej nieżyjący już przyjaciel, Krzysztof Toeplitz.

Na studiach związała się z kolegą z roku, Ryszardem Zaniewskim, którego poślubiła i z którym doczekała się syna, Iwa. Ich małżeństwo trwało 12 lat. Do czasu, gdy Xymena spotkała na swojej drodze Mariusza Chwedczuka, grafika i scenografa. Mężczyzny, dla którego rzuciła swoje dotychczasowe życie.

- Zostawiłam człowieka, poza którym życia nie widziałam, dla innego - wyznała Zaniewska.

Z Chwedczukiem są razem już prawie pół wieku, choć jak zauważają ich przyjaciele, dobrali się na zasadzie kontrastów. Ona pracowita, charyzmatyczna, rozmarzona. On - wyważony realista, który, kiedy trzeba było, sprowadzał ją na ziemię. Zaniewska, pytana o receptę na udany związek, żartobliwie odpowiadała:

- Można być razem przez całe życie. Trzeba tylko chcieć, czyli się kochać, a potem trochę się postarać by się wzajemnie nie pozabijać.
Zdaniem Chwedczuka zaś ważne jest, żeby tę drugą połówkę nie tylko kochać, ale też najzwyczajniej w świecie lubić.

Tony Ward w kampanii Vistula

Ciekawostką jest, że najsłynniejszą w kraju stylistkę ubierał... mąż. To z nim konsultowała niemal każdy zakup, bo jak przyznała w telewizyjnym wywiadzie, partner radykalnie zmienił jej styl ubioru. Jak żartobliwie podsumowała tę sytuację znajoma pary, Bożena Toeplitz: "Mariusz ubiera Xymenę, ale Xymena ubiera wszystkich innych".

Istotnie, jeszcze na początku lat 90. Zaniewska miała na antenie TVP autorski program o modzie "Stawka większa niż szycie", gdzie prezentowała najświeższe trendy w modzie. To właśnie z tym projektem na krótko wróciła do pracy w telewizji po tym, jak w 1981 roku w związku z ogłoszeniem stanu wojennego, z niej odeszła.

- Wyszłam z dyżuru o godzinie 12 w nocy i już nie wróciłam. Miałam zakaz wstępu do TVP - wspomina.

Po rozstaniu z TVP przeszła na wcześniejszą emeryturę i związała się z "Solidarnością". Wciąż jednak tworzyła i projektowała, rozpoczęła nawet współpracę z zagranicznymi firmami. Przez jakiś czas wykładała też na łódzkiej filmówce i na PWST w Warszawie. Za swoje zasługi Zaniewska została dwukrotnie odznaczona. Po raz pierwszy w 1996 roku Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski oraz 2005 roku Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Tony Ward w kampanii Vistula

KM/AOS