Romowie opanują Netfliksa? "Infamia" może być przełomowym serialem

Pogardzani, wyszydzani, zbyt wierni swoim kulturowym tradycjom, by cieszyć się społeczną akceptacją. Romowie w polskiej popkulturze zwykle byli ciekawostką historyczną czy atrakcyjnym, acz stereotypowo przedstawionym dodatkiem w tle. Dopiero teraz za sprawą produkcji Netfliksa otrzymaliśmy wielowymiarową wariację na temat życia współczesnych Romów, z naciskiem na tych, którzy powoli wchodzą w dorosłe życie.

Na pierwszym planie widzimy 17-letnią Gitę (świetna Zofia Jastrzębska), dorastającą w Walli, której rodzice nagle podjęli decyzję o powrocie do Polski. Dziewczyna ma porzucić swoje szorty, rapowe piosenki i przyjaciół z różnych środowisk. Oczywiście nastolatka buntuje się przeciwko temu, ale lojalność wobec romskiej rodziny wygrywa.

Kolejne ustępstwa przychodzą jej z coraz większym trudem. W końcu po przeprowadzce spiera się nie tylko z rodzicami, ale i wujami, ciotkami, kuzynostwem i babcią. Ta ostatnia jest zresztą najbardziej przychylna Gicie, dostrzega jej siłę i potencjał. Ale czy kobieta tak bardzo podległa mężczyźnie, jak w społeczności romskiej, ma prawo realizować własne plany i marzenia?

Można uznać, że właśnie to jest głównym tematem "Infamii" w reżyserii Anny Maliszewskiej i Kuby Czekaja. Gita stojąc u progu dorosłości, mierzy się nie tylko z problemami typowej nastolatki, ale i wizją szybkiego zamążpójścia za wybranego jej przez rodzinę młodzieńca Janko z Czech. Twórcy unikają jednak stereotypowego ukazania dramatu, poświęcając też wiele uwagi bohaterom drugiego planu.

Momentami staje się to jednak pułapką. Nagromadzenie wątków potęguje chaos - raz skupiamy się na przemocowym związku Nadii, szkolnej koleżanki Gity, by po chwili nasza uwaga została skierowana na rodziców głównej bohaterki, mierzących się z destrukcyjnym nałogiem ojca. W kilku aspektach brakuje zatrzymania i pogłębienia psychologii postaci, ale trudno się temu dziwić przy gęsto upchanej fabule w ośmiu odcinkach.

Zdaje się jednak, że "Infamia" bardziej chce trafić w gusta nastoletniej widowni niż fanów psychologicznych dramatów. A to za sprawą elektryzującej oprawy audiowizualnej - mnogość barw strojów i makijaży, bogactwo scenografii w romskich domach i przebijająca się w każdej pauzie muzyka sprawią, że albo się ten serial pokochacie, albo odrzucicie po pierwszym odcinku.

Jeszcze większym smaczkiem jest rapowa ścieżka dźwiękowa. Bowiem Gita właśnie w tym gatunku wyraża swoje myśli i emocje, rapując "trudno jest być w Polsce Cyganem, trudno nie mieć przej…ne". A im dalej w las, tym bardziej "Infamia" uderza w mocne tony, podkreślając agresję wojny polsko-romskiej.

Właśnie za sprawą tego wątku, wybrzmiewającego w finale, serial Netfliksa może stać się produkcją, która okaże się przełomowa w kontekście postrzegania społeczności romskiej. Mimo że "Infamia" broni się przed moralizatorstwem, niektóre sceny wprost pokazują to, co dobrze znamy z codzienności życia w podzielonym kraju, gdzie coraz większy pogłos zdobywają nacjonalistyczni politycy i ich wyznawcy.

Czy polscy widzowie Netfliksa docenią taki przekaz? Jest na to szansa, a jeśli nie, to zapewne zagraniczna publika zafascynuje się kolorowym, romskim światem.

Marta Ossowska, dziennikarka Wirtualnej Polski