Marek Probosz: Jestem szczęśliwym facetem

Jeśli chodzi o wina, fantastyczni są Francuzi. Wino to dla nich kultura, istniejąca długo przed Chrystusem. Zawsze mieli fioła na punkcie wina. Kiedy jestem w Paryżu nie mogę się nadziwić, że zamiast muzyki i kobiet Francuzi wszędzie reklamują wino. To niebywale! Wino widnieje na większości bilboardów. W Paryżu winiarnie to niejednokrotnie trzypiętrowe galerie. Mieszczą się na przykład w starych kamienicach. Kiedy jestem w Paryżu z moim przyjacielem, producentem amerykańskim, zwiedzamy najpierw muzea, potem winiarnie.

Tak. Okazuje się, że winiarnia to równie oszałamiające muzeum jak każde inne - jakbyś była w muzeum Rodina, albo oglądała wystawę Picassa. W Luwrze możesz poświęcić zwiedzaniu nawet kilka tygodni. To samo w winiarni. We Francji oprowadzający cię po winiarni facet ma skończony co najmniej jeden fakultet na temat wina. To jest po prostu tradycja rodowa, rodzaj pasji. Brazylijczycy czują namiętność do piłki nożnej, karnawału i samby, Francuzi do wina.

Od czasu jak wyemigrowałem z Polski, a to już 22 lata - bo tyle minęło od 1987 - mam butelkę wina, White Oak Zinfandel, które kupiłem zaraz po przyjeździe do Ameryki. Czeka na swoją okazję. Starzeje się razem ze mną. Stara, dobra emigrantka, szlachetne wino kalifornijskie. Zamierzam otworzyć je kiedyś na specjalną okazję.

Włoskie wina też są wspaniałe. Włosi uwielbiają żyć. Dla nich życie bez muzyki, kobiet i wina nie może się obejść. Właśnie w Italii przeżyłem wspaniałą historię z winem w roli głównej...

Jestem na festiwalu w Wenecji z „Ferdydurke”, poznaję Włochów, którzy są tak serdeczni, że zapraszają mnie do siebie do Pordenone. To miejscowość niedaleko Wenecji, gdzie przebywał m.in. Pier Paolo Pasolini. Prawdziwa włoska familia - dziadek, pradziadek, dzieci, wnuki, prawnuki. Wielka rodzina. Gospodarze odstąpili nam swe małżeńskie łoże. Szósta rano. Słyszę delikatne nawoływania: "Marcello, Marcello". Zaspany podchodzę do okna i widzę Giuseppe, nestora rodu, który ma z 80 lat. Ściąga mnie na dół i prowadzi do swojej winiarni. Hoduje pomidory i winogrona. I z prawdziwego patefonu puszcza im o świcie płytę z ariami operowymi w wykonaniu Enrico Caruso! Wschodzi słońce. Absolutnie obłędny poranek. Nie, to nie film, scena z "Amarcord" Felliniego, życie samo!

Właśnie - La dolce vita! Gryzę tego soczystego pomidora. W życiu takiego nie jadłem! Caruso śpiewa, słońce wschodzi jak największy na świecie czerwony pomidor. Kosztuję winogrona, z których wieczorem będziemy pić grappe i wino, zagryzając caprese z pomidorów... * - Czy w ramach tej miłości życia zanurzyłeś się kiedyś w Fontannie Di Trevi?*

Oczywiście, to pierwsze, co zrobiłem. Mogę powiedzieć, że kartę pływacką w Fontannie di Trevi sobie wyrobiłem. Porwałem żonę, wskoczyliśmy do środka. To przecież klasyk. Trzeba się przejść Schodami Hiszpańskimi, wykąpać w Fontannie di Trevi. Trzeba w życiu popełniać pewne szaleństwa.

Od dziecka fascynowała mnie poezja. Potem poezja zamienia się w prozę, następnie w dramat, a potem w bajkę, gdzie jest wszystkiego po trosze....

Taki też jest. Mój ojciec zawsze mawiał - nie jesteś aktorem, jesteś komediantem. Ostatnio w teatrze Getty Villa w Los Angeles razem z Henry Goodmanem - najlepszy brytyjski aktor teatralny, grający główne role u Petera Brooka i w Royal Shakespeare Company – wystąpiliśmy w głównych rolach w dramacie Sofoklesa – „Philoktetes”. Ileż w tym dramacie komedii! W życiu musi być jedno i drugie. Wtedy jest pełnia życia. Dwie maski - tragiczna i komiczna. Na styku tych dwóch skrajności pojawia się życie. Tragikomedia to mój ulubiony gatunek życia. Inny początek, środek, zaskakująca pointa. Człowiek nigdy nie powinien znać zakończenia.

To pytanie na długi wywiad (śmiech). Wiele miałem sytuacji w życiu, które nieoczekiwanie stawały się albo totalnym dramatem, albo komedią, szczęściem lub nieszczęściem. Całe moje życie, to jedna wielka podróż...

Wydaje mi się, że trzymam za stery, ale statek płynie w swoją stronę i ciągle mnie zaskakuje swoim kursem. Trzeba znać główne kierunki, żeby się w tym wszystkim nie pogubić, trzeba umieć pływać, również z rekinami i z delfinami...

Bardzo dużo podróżuję po świecie, pływałem więc i z jednymi i z drugimi. Są dwa gatunki ludojadów, reszta jest w miarę bezpieczna, choć nie radzę ich zaczepiać. Ostatnio pływałem z rekinami. Powiem ci - to, że mnie nie zjadły, było jednym z największych zaskoczeń w moim życiu (śmiech).

Najwidoczniej. Coś niebywałego. Najpierw zobaczyłem jak mój syn ucieka w popłochu z wody. Aż tu nagle podpływają dwa kolosy. Wyobraź sobie, że płyniesz pomiędzy nimi. Podrywają cię. Co innego delfin w takiej sytuacji, a co innego rekin. Na szczęście to nie były ludojady.

Delfiny są absolutnie cudowne! Jedno z bardziej genialnych przeżyć to, kiedy kobieta rodzi w wodzie i asystują jej delfiny. Byłem tego świadkiem. Tak jak rekin przypływa do krwi, tak delfin pojawia się, kiedy rodzi się szczęście, człowiek, inteligencja. Chyba, że trafisz na nieinteligentnego delfina...

(śmiech).

Tak, to z mojej słabości do wina. Ale pojawiłem się też w serialu "Klan", gdzie gram Cezarego Smosarskiego, światowej sławy profesora genetyki i nauk biologicznych. Rola interesująca, a przy tym kobiety zakochują się we mnie co chwila (śmiech). * - Często gościsz również na dużym ekranie. Na 34 FPFF w Gdyni pojawiłeś się w dwóch filmach konkursu głównego – "Janosik. Prawdziwa historia" i „Rewers”, który zdobył tegoroczne Złote Lwy.*

Zagrałem również w „8 w poziomie” Grzegorza Lipca, zdobywcy gdyńskiego Grand Prix konkursu kina niezależnego. Rola nie byle jaka, bo wcieliłem się w polskiego Araba! Cieszę się z tych produkcji. Wreszcie doczekaliśmy się premiery „Janosika”. 8 lat produkcji! Zaczęliśmy przecież jesienią i zimą 2002 roku na Słowacji. A w zeszłym roku nakręciliśmy lato i wiosnę w polskich Tatrach. Z kolei "Rewers" Borysa Lankosza uświadomił mi, że kiedy przyjeżdżam do Polski mogę zagrać Amerykanina. Z kolei, kiedy wracam do Ameryki, gram Europejczyków, którzy mówią z akcentem...

Nie. „Janosika” trzeba by raczej uczcić okowitą (śmiech). Wino otworzę jak będę wracał do Polski, albo jak syn lub córka będą brali ślub.

Jest na to sposób. Tak się składa, że mam jeszcze jedną pamiątkową butelkę alkoholu. Mój syn ma na imię Vincent – to na cześć Van Gogha. Alkohol o takiej nazwie, dostałem w prezencie w dniu urodzin syna. Może ten właśnie trunek rozlejemy na jego weselu, a wino na weselu córki. Zobaczymy. Okazja musi być wyjątkowa. Może jak świat, zgodnie z przepowiednią Majów, będzie się kończył w 2012 roku?

Absolutnie! W zeszłym roku wyszła moja książka "Eldorado". Jej akcja dzieje się w Peru. Odbyłem z żoną 10. dniową podróż śladami Inków, od ich ostatniej twierdzy aż na Machu Picchu. Naszym przewodnikiem był autentyczny Inka, który od prawie 30. lat oprowadza wytrwałych.

Jestem aktorem pracującym, reżyseruję. W zeszłym roku mój nagrodzony film fabularny o problemie samobójstwa wśród młodych Amerykanów „Y.M.I.” ("Dlaczego jestem") dystrybutor amerykański Vanguard Films wziął pod swoje skrzydła. Teraz przygotowuję się do reżyserii kolejnego filmu fabularnego. Jestem profesorem na Uniwersytecie Kalifornijskim UCLA – przez ostatnie dziesięć lat uczę w Los Angeles aktorstwa filmowego i teatralnego. Cóż, wyjechałem do USA zza żelaznej kurtyny, za wolnością. Przez 22 lata przywykłem. Ale zamiana sosny na palmę nie jest aż tak trudna. Dopóki miejsce, do którego się wraca, jest podróżą, rozwojem, warto wracać. Stagnacja oznacza koniec podróży. Nic mnie tam nie trzyma i wszystko mnie trzyma. Nie mam nic przeciwko temu, aby wrócić do Polski, czy Włoch, Hiszpanii, Grecji, Australii. Ważne, żeby to miejsce było podróżą.

Ważne jest również szczęście. Jestem szczęśliwym facetem. Miałem czas słonecznej młodości w Polsce i dojrzalej młodości w Ameryce. Dojrzałem, jestem się w stanie zrealizować w każdym miejscu na świecie. Jeśli będzie to Polska - super. Nie mam akcentu w tym języku...

Rozmawiała Ewa Jaśkiewicz