Kim jest mroczny Noah z netfliksowego serialu "Dark"? Rozmawiamy z aktorem Markiem Waschke [WYWIAD]

Beztroskie życie w małym miasteczku Winden to już przeszłość. Mieszkańcy, uczniowie, policja bez skutku próbują się dowiedzieć, co stało się z ich bliskimi. Gdy jedni z przerażeniem odkrywają istnienie portalu przenoszącego w czasie, inni gubią się w labiryncie powiązań i próbują zapobiec katastrofie.

Jaką rolę może mieć w tym ks. Noah? To jedna z największych zagadek "Dark", jednej z oryginalnych produkcji Netfliksa realizowanych w Europie, która wzięła przebojem nie tylko rodzime Niemcy, ale też Polskę czy USA.

Basia Żelazko, Wirtualna Polska: Jak to jest być tym złym?
Mark Waschke: Ja? Złym? To tylko twoja wersja wydarzeń!

Moment, a ktoś ma wątpliwości? Mi Noah wydaje się być do szpiku zły!
Ok, ok… może zabił kilkoro dzieci. A może wcale nie? Tego do końca nie wiesz… On jest tak nieodgadniony! Zwłaszcza, gdy mówi: "Ból cię stworzył, ale nie ma już nad tobą żadnej władzy". Trochę to brzmi jak z tych wszystkich mów motywacyjnych, ale jest w tym jakaś prawda.

A jak zazwyczaj ludzie na ciebie reagują? Zwłaszcz teraz, gdy wiedzą, że jesteś Noah.
W Niemczech jestem znany z różnych filmów czy seriali. W USA reagują np. "O nie! To ty jesteś TYM księdzem!". Wszyscy są zafascynowani nim przez to powracające pytanie: to dobra postać czy zła? I według mnie to właśnie jest częścią przesłania tego serialu.

Więc "Dark" jest o tym, co jest dobrem, a co złem?
Najfajniejsze jest to, że to nie jest takie oczywiste. Jest tyle kwestii, które poruszamy w "Dark". Czym jest wolna wola, co to jest tożsamość? Czy ja jestem sumą wszystkiego, co mi się przytrafiło? Jak w każdej sekundzie swojego życia można być tą samą osobą? Jak widzisz, bardzo się teraz emocjonuję, ale to dlatego, że te pytania towarzyszą mi na co dzień.

Jeden z moich ulubionych pisarzy Harari Yuval Noah napisał "21 lekcji na XXI wiek". Zapytany o sens życia, odpowiedział, że trzeba odnaleźć swoje miejsce w kosmosie i wykorzystać to jak najlepiej. Ale nie wolno nam zapomnieć o tej pierwszej części. Nie biegać wokół szukając siebie, bo możliwe, że to miejsce jest właśnie tam, gdzie teraz jesteś.

Noah jest księdzem. Gdyby to był polski serial, to miałoby ogromne znaczenie, a mam wrażenie ze tu nie ma… żadnego.
To jest takie piękne w tym, że serial jest pokazywany w tylu krajach. Każda kultura może go odebrać inaczej! Oczywiście, że postać księdza jest teraz inaczej odbierana. Zwłaszcza teraz, gdy ciągle słyszymy o molestowaniu i nadużyciach w Kościele katolickim. O tych okropnych białych mężczyznach u władzy. Jest w tej postaci także coś z maski… może kostiumu? Kto jest pod tym wszystkim? Diabeł?

A jego imię - Noah?
Mam taką teorię, że każdy w swoim życiu przystosowuje się nieco do swojego imienia. Tak jak ja nie mógłbym być Sebastianem, jestem Markiem. Mark – jak mały, ciężki kamień rzucony na świat. I tak samo jest z Noah, czy to jego prawdzie imię czy zmyślone? Tego nie wiecie!

Czy mamy mieć skojarzenia z biblijnym Noe?
Oczywiście, ze to ma biblijne konotacje!

Ale Noe zbudował Arkę, zebrał wszystkich i ich ocalił. Noah też chce kogoś ocalić?
Nie chcę niczego spoilować, ale jesteś bardzo blisko. Ale z drugiej strony wszystko zależy, jak ktoś rozumie ocalenie. Niektórzy uważają, że by coś ocalić, należy to zgładzić.

Dzięki serialowi "Dark" wiele osób na całym świecie zobaczy Niemcy. Co w serialu szczególnie cechuje twój kraj i może go reprezentować?
Wiesz, jest tyle rzeczy, których nie lubię w Niemczech, a szczególnie w Niemcach. I to może niech będzie moim osobistym przesłaniem do świata: uważajcie, bo Niemcy są nadal niebezpieczni! Mogą udawać, że wszyscy są jak Angela Merkel, ale tak nie jest.

Po II wojnie osiągnęli wszystko, czego chcieli, są potęgą w Europie. Ale to, co lubię w tym narodzie, to ten sposób narracji, wielka fantazja i jednocześnie siła. Jak w romantyzmie w XIX w.: samotność jednostki i cały ten Weltschmerz. Niemiecka kultura jest nudna, gdy jest sam Weltschmerz i słabość, ale gdy doda się do tego przeciwną siłę, do pozycji ofiary doda się oprawcę, wtedy zaczyna być interesująco.

Właśnie, II wojna światowa. Mówimy o podróżach w czasie w Niemczech, a "Dark" nie mówi o II wojnie wcale.
Myślę, że to, że tego motywu nie ma w serialu, jest głęboko przemyślane. Jest rok 1921, ale potem przeskakujemy do 54. Na szczęście! To nie jest najlepszy temat dla Niemców do podjęcia… Zobacz, jaką dyskusję wywołał niemiecki serial "Nasi ojcowie, nasze matki" (w 2013 r. o serialu zrobiło się głośno za sprawą przedstawienia Polaków oraz problemu odpowiedzialności Niemców za zbrodnie II wojny światowej. Więcej na ten temat tutaj - przyp. B. Ż.).

Myślę, że niemieckie społeczeństwo zaczęło myśleć o odpowiedzialności za Holocaust, gdy wyemitowano amerykański serial "Holocaust" z Meryl Streep. Tak jakby potrzebowali tego amerykańskiego produktu, by zrozumieć "Nie byliśmy ofiarami, byliśmy dupkami". I chociaż "Dark" jest bardzo daleki od tych tematów, to mówi wiele o niemieckiej rodzinie i o tajemnicach, jakie przed dziećmi skrywają rodzice.

W "Dark" bohaterowie podróżują w czasie, w przeszłość i przyszłość. A gdybyś ty mógł się tak przemieszczać, wolałbyś spotkać siebie młodszego czy starszego niż dzisiaj?
Chyba bym wybrał spotkanie z młodszym mną. Są takie książki z tymi okropnymi tytułami o wewnętrznym dziecku, które czytałem w różnych kryzysowych sytuacjach. I pewnego dnia czytam taką książę i myślę sobie "Bzdura, bzdura, jeszcze większa bzdura… hm, moment, to ciekawe." W psychoterapii jest takie ćwiczenie, gdzie musisz skonfrontować się z jakąś traumą z dzieciństwa symbolicznie biorąc młodszego siebie za dłoń i mówiąc "Hej, nie bój się, jestem tu i wszystko będzie w porządku".

Chciałbym, żeby ktoś powiedział do mnie coś takiego, gdy ja byłem mały. Więc może po to byłaby mi potrzebna ta podróż w czasie?

Drugi sezon "Dark" jest już w całości dostępny na Netfliksie.