Felieton Bartosza Żurawieckiego: Gdzie są włosy z tamtych lat?

Zapraszamy do zapoznania się z kolejnym przewrotnym felietonem znawcy branży filmowej, Bartosza Żurawieckiego.

Felieton Bartosza Żurawieckiego
Źródło zdjęć: © Vivarto

/ 11Felieton Bartosza Żurawieckiego

Obraz
© Vivarto

/ 11

Obraz
© Vivarto

/ 11Felieton Bartosza Żurawieckiego

Obraz
© Vivarto

Rok mieliśmy wówczas, bodaj, 1990. Pamiętam, że w telewizji wyemitowali kopię… kinową „Hair“, wziętą zapewne z Filmoteki Narodowej. Była mocno zniszczona i zadeszczona, miała napisy u dołu, na które nałożono – o zgrozo! – głos lektora (telewizja często robiła takie numery).

/ 11Felieton Bartosza Żurawieckiego

Obraz
© Vivarto

Nie pomnę już, czy lektor odzywał się także - jak to się niejednokrotnie w telewizyjnych emisjach zdarzało - także podczas numerów wokalno-tanecznych. Ale chyba nie, bowiem piosenki z „Hair“ od tamtej pory znam na pamięć.

Rzeczona kaseta przechodziła przez rzeczony magnetowid niezliczoną ilość razy. Ja i moi znajomi ze studiów oglądaliśmy „Hair“ niemal na okrągło. Aż do czasu, gdy nagrałem z telewizji „Miłość i śmierć“. Komedia Woody’ego Allena zdetronizowała musical Formana w rankingu naszej prywatnej oglądalności. Przerzucaliśmy się potem w czasie zajęć zaczerpniętymi z niej dowcipami i powiedzonkami. Ale to już zupełnie inna historia…

/ 11Felieton Bartosza Żurawieckiego

Obraz
© Vivarto

Słabość do „Włosów“ jednak przetrwała i to nawet ten trudny okres, gdy na mej skroni pojawił się „pierwszy siwy włos“. Lecz dopiero ponowne wprowadzenie filmu na polskie ekrany uświadomiło mi znaczenie wszystkiego, co się z „Hair“ wiąże w wymiarze publicznym i prywatnym.

/ 11Felieton Bartosza Żurawieckiego

Obraz
© Vivarto

Musical „Hair“ Galta MacDermota (muzyka) oraz Jamesa Rado i Gerome’a Ragniego (libretto, słowa piosenek) powstał w 1967 roku, a rok później odniósł wielki sukces na Broadwayu. Forman przeniósł go na ekran w 1979 roku, gdy z epoki dzieci-kwiatów zostały głównie miłe i niemiłe wspomnienia, kontestacja zaczęła być niemodna, a Ameryka powoli wkraczała w nieprzyjemny okres konserwatywnej kontrreakcji, na czele której stanął prezydent Reagan.

/ 11Felieton Bartosza Żurawieckiego

Obraz
© Vivarto

Do polskich kin „Hair“ trafił w pamiętnym roku 1980. Ciekawe, że cenzura pozwoliła wprowadzić film czeskiego imigranta będący mocnym głosem w obronie wolności, a przeciwko przemocy władzy (gwoli przypomnienia – rok wcześniej polską premierę miał „Lot nad kukułczym gniazdem“ tegoż Formana)? Być może uznała, że jest to po prostu antyimperialistyczne dzieło krytykujące politykę Stanów Zjednoczonych i wojnę w Wietnamie (amerykańskie filmy rozliczające się z Wietnamem chętnie dopuszczano wówczas na nasze ekrany, wyjątkiem byli „Łowcy jeleni“ , bo „niewłaściwie“ pokazywali wietnamskich żołnierzy) i nie potrafiła odczytać jego szerszych i głębszych treści? Ale wydarzenia Sierpnia 1980 szybko wprowadziły „Hair“ w zupełnie nowy kontekst.

/ 11Felieton Bartosza Żurawieckiego

Obraz
© Vivarto

Ja z kolei po raz pierwszy zetknąłem się z filmem Formana tuż po upadku komuny. Nie pamiętam, by towarzyszył nam w tamtym czasie kontrkulturowy entuzjazm, ale jednak było poczucie ulgi, że skończyła się opresja, że otwierają się granice, że więcej rzeczy wolno…

/ 11Felieton Bartosza Żurawieckiego

Obraz
© Vivarto

Atmosfera filmu dobrze z klimatem „pierwszych dni wolności“ współgrała. Zwłaszcza, jak się miało naście lat. Sam zresztą– jako nastolatek nieco zbuntowany, lecz jednak dość mocno wciśnięty w obowiązujące konwencje rodzinne, społeczne i religijne, wobec których nie było specjalnie alternatywy – patrzyłem na hipisów z niejakim politowaniem. Myślałem o nich, jak o nieodpowiedzialnych ludziach, którzy się przez chwilę dobrze bawili i niewiele zrobili.

10 / 11Felieton Bartosza Żurawieckiego

Obraz
© Vivarto

Teraz, z perspektywy czasu widać wyraźnie, że ta nasza upragniona wolność okazała się nie taka wolna, jak byśmy chcieli. Bo władzę oraz przestrzeń publiczną w tym kraju zagarnęli konserwatyści, bigoci, kołtuni i zwyczajni kretyni. Ci, przeciwko którym buntowali się bohaterowie „Hair“. Z biegiem lat coraz bardziej doskwiera mi to, że nigdy w Polsce nie nastąpił kontrkulturowy przewrót – ani w latach sześćdziesiątych, ani w dziewięćdziesiątych, ani w nowym stuleciu. Wciąż śmierdzi tutaj kruchtą i zaściankiem.

11 / 11Felieton Bartosza Żurawieckiego

Obraz
© Vivarto

Im jestem starszy, tym coraz bardziej staje się anarchistą, przynajmniej mentalnym. Zabawne – nie byłem rewolucjonistą za młodu, może więc zostanę nim na starość?

Premiera po latach filmu Formana żadnego przewrotu nie wywoła – raz, że to dzisiaj szacowny klasyk (w dodatku wprowadzony w zaledwie dwóch kopiach), dwa, że już w chwili powstania więcej w nim było nostalgii niż rewolucji. Ale warto przypomnieć, co „Time“ napisał po zakończonym sukcesem nowym wystawieniu musicalu „Hair“ na Broadwayu w 2008 roku: „ wydaje się dzisiaj jeszcze bardziej odważny i śmiały niż kiedykolwiek“.

Wybrane dla Ciebie

Orły 2025. Aż 11 statuetek dla jednego filmu
Orły 2025. Aż 11 statuetek dla jednego filmu
"Kulej. Dwie strony medalu" wybrany najlepszym filmem według użytkowników Wirtualnej Polski [RECENZJA]
"Kulej. Dwie strony medalu" wybrany najlepszym filmem według użytkowników Wirtualnej Polski [RECENZJA]
Powrócił po zwolnieniu z TVP. Nie traci nadziei
Powrócił po zwolnieniu z TVP. Nie traci nadziei
"Dzień Dobry TVN": Marcin Prokop w pojedynkę przywitał się z widzami. "Jedna osoba temu nie podoła"
"Dzień Dobry TVN": Marcin Prokop w pojedynkę przywitał się z widzami. "Jedna osoba temu nie podoła"
Będzie konkurencja dla TVP i TVN. Polsat szykuje śniadaniówkę
Będzie konkurencja dla TVP i TVN. Polsat szykuje śniadaniówkę
TV Republika znowu lepsza niż TVN24. "Powoli zaczynamy się przyzwyczajać"
TV Republika znowu lepsza niż TVN24. "Powoli zaczynamy się przyzwyczajać"
Katarzyna Kwiatkowska ma dużą tolerancję dla żartów. Ale jednej kategorii humoru nie znosi
Katarzyna Kwiatkowska ma dużą tolerancję dla żartów. Ale jednej kategorii humoru nie znosi
Niespodziewane zmiany w "Dzień Dobry TVN". Widzowie mogą być zaskoczeni
Niespodziewane zmiany w "Dzień Dobry TVN". Widzowie mogą być zaskoczeni
Anna z "Rolnik szuka żony" wróciła z synem do domu. Czekało ich piękne powitanie
Anna z "Rolnik szuka żony" wróciła z synem do domu. Czekało ich piękne powitanie
Koniec będzie szybszy, niż sądzili. Fani "M jak miłość" są wściekli
Koniec będzie szybszy, niż sądzili. Fani "M jak miłość" są wściekli
Michał Żebrowski o Jacku Kurskim w programie "Bez retuszu": "gangster medialny"
Michał Żebrowski o Jacku Kurskim w programie "Bez retuszu": "gangster medialny"
Absurdalna odpowiedź w "Jeden z dziesięciu". Internet ją zapamięta
Absurdalna odpowiedź w "Jeden z dziesięciu". Internet ją zapamięta